Udostępniamy artykuł w którym omówimy jak prawidłowo przygotować okładkę do druku. Omówimy też jak wyliczyć grubość grzbietu ksiąki.
Jak przygotować okładkę do druku i wyliczyć grubość grzbietu publikacji.
Gramatura a grubość papieru użytego do druku książki, katalogu, itp
Drukowany u nas asortyment
Przy projektowaniu okładki, a szczególnie przy wyliczaniu grubości grzbietu bardzo ważna jest grubość papieru dlatego na początku postaram się omówić zagadnienia z tym związane.
Każdy rodzaj papieru jest unikalny i każdy papier ma inne właściwości. Skupmy się na trzech wielkościach które wyróżniają papier: gramatura, grubość i objętość właściwa. Objętość właściwa określana jest również jako spulchnienie lub wolumen. Dlaczego wymieniam te trzy wielkości? dlatego, że są one ze sobą powiązane matematycznie.
Gramatura papieru – oznacza masę arkusza papieru o powierzchni 1m2 inaczej mówiąc jest to grubość / objętość właściwą. Jednostką gramatury jest g/m2.
Grubość papieru – mierzymy w mikronach (µm) – 1 mikrometr = 0,001 milimetra.
Objętość właściwa – jest to grubość / gramaturę jednostką używaną w przemyśle papierniczym do określenia tej wielkości jest cm3/g zwana jest też odwrotnością gęstości. Objętość właściwą możemy wyliczyć znając gęstość właściwą oto wzór: objętość właściwa = 1 / gęstość.
Należy pamiętać, że papier papierowi nierówny. Poniższe tabelka przedstawia zestawienie papierów offsetowych i pokazuje różnice w gramaturach. Trzeba też zwrócić uwagę na tolerancję jaką dopuszcza producent w grubości papieru już na etapie produkcji.
| PAPIER | 80 g/m2 | 90 g/m2 | 100 g/m2 | 120 g/m2 |
|---|---|---|---|---|
| Speed-E | 101 ± 3 | 111 ± 4 | 124 ± 4 | 143 ± 4 |
| PrePrint-E | 109 ± 3 | 112 ± 3 | 112 ± 4 | 153 ± 4 |
| Master Print | 101 ± 3 | 111 ±4 | 124 ± 4 | 143 ± 4 |
| IQ Print | 103 ± 3 | 116 ±4 | 126 ±4 | 144 ±4 |
| Amber Graphic | 99 ± 3 | 110 ± 4 | 122 ± 4 | 145 ±4 |
| Amber Preprint | 104 ± 3 | 117 ± 4 | 130 ± 4 | 156 ±4 |
| Cyclus Offset | 97 ± 3 | 106 ± 4 | 117 ± 4 |
Przy papierze 80 g/m2 skrajny zakres wynosi 6 µm. Dużo to czy mało? Przy małych objętościach publikacji można to w zupełności pominąć i użyć wartości średniej. Natomiast przy dużych objętościach, no zobaczmy. Najgrubszą książkę jaką nasza drukarnia wykonała miała 1260 stron ! – oczywiście oprawa twarda. No to liczmy: 1260/2 x 6 µm = 3780 µm = 3,78 mm. Dla papierów powlekanych ta tolerancja wynosi ±7 µm, czyli 2 razy więcej. A jest to różnica wynikająca tylko z tolerancji jaką dopuszcza producent w grubości papieru.
Jak wyliczyć grubość wkładu – bloku książki?
- Możemy zwrócić się do dystrybutora papieru, aby podał nam ze specyfikacji technicznej grubość arkusza konkretnego papieru lub volumen (objętość właściwą) albo gęstość.
- Jeżeli znamy grubość papieru nakładowego to możemy dokonać wyliczenia według wzoru: grubość bloku książki = [ilość stron]/2 x [grubość papieru]
- Jeżeli znamy objętość właściwą papieru możemy wyliczyć według wzoru: grubość bloku książki = [ilość stron]/2 x [gramatura papieru] x [volumen (objętość właściwa)]
- Jeżeli znamy gęstość papieru możemy wyliczyć według wzoru: grubość bloku książki = [ilość stron]/2 x [gramatura papieru] x [1 / gęstość ]
- Najlepiej zwrócić się do drukarni by sporządziła makietę i dokonała wyliczeń na podstawie papieru nakładowego
Trzeba pamiętać, że trzy pierwsze metody nie są precyzyjne, nie uwzględniają wielu czynników, a wyliczenia są oparte o wielkości przybliżone (patrz tabelka powyżej) więc mają charakter orientacyjny. Czwarty sposób jest najpewniejszy i najbardziej precyzyjny.
Teraz chciałbym omówić problemy z jakimi można się spotkać na etapie projektowania okładek do publikacji. Okładka posiada trzy najważniejsze elementy: front, grzbiet i tył. W oprawie twardej dochodzi jeszcze odstęp na wypalenie rowków ale jest to element frontu i tyłu okładki.
Oprawa zeszytowa
Ten rodzaj oprawy nie posiada praktycznie grzbietu, a więc problem z okładką można uznać, że odpada.
W tej oprawie następuje zjawisko wypychania składek (postaram się to opisać w następnym artykule). Dlatego dobrze jest powiększyć spady od żłóbka czyli na szerokości publikacji do minimum 6 mm.
Oprawa miękka – broszurowa, w tą oprawę oprawiamy książki czasopisma, publikacje
Poniższa ilustracja przedstawia prawidłowo zaprojektowaną okładkę do oprawy miękkiej. Ten rodzaj oprawy jest powszechnie stosowany o oprawy książek, czasopism, publikacji.
Drukarnia Matrix do oprawy broszurowej najczęściej używa kartonu okładkowego od 170 g/m2 do 300 g/m2 oraz kredy od 170 g/m2 do 350 g/m2. Wszystko zależne jest od objętości publikacji. Ponadto dochodzi klej na klejenie boczne. Dlatego przy tej oprawie do grubości bloku dodajemy 1 – 1,5 mm na klej (klejenie boczne) i grubość okładki. Dodana wielkość jest uzależniona od użytego surowca na okładkę i objętości publikacji. Dlatego najlepiej skontaktować się z drukarnią w sprawie wyliczenia grubości grzbietu
Przy projektowaniu okładki należy pamiętać żeby wszystkie elementy graficzne i teksty były odsunięta od linii cięcia przynajmniej o 3 mm.
Należy też zadbać aby spad wynosił minimum 5 mm.
Oprawa twarda – grzbiet prosty
Poniższa ilustracja przedstawia widok oklejki z tekturą od strony tektury . Jest to widok przed zawinięciem oklejki.
Oprawa twarda jest bardziej złożona od oprawy broszurowej dlatego zachęcamy do kontaktu z nasza drukarnią celem właściwego wyliczenia grubości grzbietu.
Przy oprawie twardej z grzbietem prostym do grubości bloku należy doliczyć podwójną grubość tektury.
Wielkość zawijki powinna wynosić minimum 17 mm i oczywiście należy pamiętać żeby wszystkie elementy graficzne i teksty były odsunięta od linii zagięcia przynajmniej o 5 mm. Takie wyliczenie na etapie projektowania będzie w zupełności wystarczające.
Oprawa twarda – grzbiet zaokrąglony
Przy tej oprawie nie stosuje się tektury na grzbiecie tylko grzbietówkę, dzięki temu można grzbiet zaokrąglić czyli obić. Obijanie grzbietu lub jak kto woli zaokrąglanie lub wyoblanie polega na wypychaniu skrajnych składek od osi grzbietu. Im składka jest odsunięta bardziej na zewnątrz od środka bloku tum bardziej jest wypychana.
Przy tej oprawie grubość grzbietu wyliczamy w następujący sposób: do grubości bloku dodajemy podwójną grubość tektury i otrzymany wynik mnożymy przez [1+5%]. Jednak takie wyliczenie należy zawsze zweryfikować makietę, gdyż wielkość zaokrąglenia uzależniona jest od wielu czynników. Najważniejsze to: ilość składek, rodzaj papieru, itp.